Thân mà Phật Thích Ca đã chứng ngộ gọi là Pháp thân,Chân Như, Đại Nhật Như Lai. Pháp thân phạn ngữ gọi là dharmakāya. Diễn nghĩa phần 3 của Văn Thù Sư Lợi Chân Ngôn
Wednesday, Jun 8, 2011 9:26 am
Sự tượng trưng cho năm vị Phật trên cái nón của Ngài Văn Thù Sư Lợi cũng là ý khái niệm dựa trên Thuyết Tam Thân (trikāya). Tam Thân trong phạn ngữ viết là trikāya, viết theo mẫu devanāgarī : त्रिकाया, Trikāya là chữ ghép từ chữ त्रि, tri và काय, kāya.
Bảng biến hóa thân từ của trikāya ở dạng nam tính :
|
Nam tính
|
Số ít
|
Số hai
|
Số nhiều
|
|
Chủ cách
|
trikāyaḥ
|
trikāyau
|
trikāyāḥ
|
|
Hô cách
|
trikāya
|
trikāyau
|
trikāyāḥ
|
|
Cách trực bổ
|
trikāyam
|
trikāyau
|
trikāyān
|
|
Cách dụng cụ
|
trikāyeṇa
|
trikāyābhyām
|
trikāyaiḥ
|
|
Cách gián bổ
|
trikāyāya
|
trikāyābhyām
|
trikāyebhyaḥ
|
|
Cách tách ly
|
trikāyāt
|
trikāyābhyām
|
trikāyebhyaḥ
|
|
Cách sở hữu
|
trikāyasya
|
trikāyayoḥ
|
trikāyāṇām
|
|
Cách vị trí
|
trikāye
|
trikāyayoḥ
|
trikāyeṣu
|
त्रि, tri thuộc về số 3 hay 3 lần,
काय, kāya có gốc từ động từ căn √ चि. काय, kāya có những nghĩa được biết như sau : Cơ thể con người, thân cây, tập hợp, thu thập nhiều.
Bảng biến hóa thân từ của kāya ở dạng nam tính :
|
Nam tính
|
Số ít
|
Số hai
|
Số nhiều
|
|
Chủ cách
|
kāyaḥ
|
kāyau
|
kāyāḥ
|
|
Hô cách
|
kāya
|
kāyau
|
kāyāḥ
|
|
Cách trực bổ
|
kāyam
|
kāyau
|
kāyān
|
|
Cách dụng cụ
|
kāyena
|
kāyābhyām
|
kāyaiḥ
|
|
Cách gián bổ
|
kāyāya
|
kāyābhyām
|
kāyebhyaḥ
|
|
Cách tách ly
|
kāyāt
|
kāyābhyām
|
kāyebhyaḥ
|
|
Cách sở hữu
|
kāyasya
|
kāyayoḥ
|
kāyānām
|
|
Cách vị trí
|
kāye
|
kāyayoḥ
|
kāyeṣu
|
Động từ căn √ चि ci (nhóm 5) có những nghĩa được biết như sau : Chất đống lại, làm chật ních, dùng nhiều, tích lũy, tích tụ, gom lại, tìm kiếm, quan sát, thịnh vượng, phát đạt, phát triển tốt, được gom lại, bị chất đống lại, muốn gom lại.
Tam Thân trong Phật học bao gồm : Pháp thân, Báo thân, Ứng thân.
Pháp thân phạn ngữ gọi là dharmakāya và đồng nghĩa của nó là vajrakāya. Dharmakāya chữ ghép từ chữ dharma và kāya. धर्म, dharma có gốc từ chữ धर्मन् , dharman và thân từ dharman được ghép từ động từ căn √ धृ dhṛ và thân kép -man.
धर्म, dharma có những nghĩa được biết như sau : Pháp luật, điều kiện, bản chất thật của thiên nhiên, luật thuộc về thể chất, sự xếp đặt trật tự trong thiên nhiên, nhiệm vụ, trách nhiệm, bổn phận, đạo luật, đức hạnh, công lý, đạo đức, công bằng, công đức, được trao tặng.
Trong Phật học धर्म, dharma, là Pháp, dùng trong Tam Bảo. Số nhiều của dharma là dharmas : Nghĩa vụ công dân và tôn giáo.
Bảng biến hóa thân từ của dharma ở dạng nam tính :
|
Nam tính
|
Số ít
|
Số hai
|
Số nhiều
|
|
Chủ cách
|
dharmaḥ
|
dharmau
|
dharmāḥ
|
|
Hô cách
|
dharma
|
dharmau
|
dharmāḥ
|
|
Cách trực bổ
|
dharmam
|
dharmau
|
dharmān
|
|
Cách dụng cụ
|
dharmeṇa
|
dharmābhyām
|
dharmaiḥ
|
|
Cách gián bổ
|
dharmāya
|
dharmābhyām
|
dharmebhyaḥ
|
|
Cách tách ly
|
dharmāt
|
dharmābhyām
|
dharmebhyaḥ
|
|
Cách sở hữu
|
dharmasya
|
dharmayoḥ
|
dharmāṇām
|
|
Cách vị trí
|
dharme
|
dharmayoḥ
|
dharmeṣu
|
Bảng biến hóa thân từ của dharma ở dạng trung tính :
|
Trung tính
|
Số ít
|
Số hai
|
Số nhiều
|
|
Chủ cách
|
dharmam
|
dharme
|
dharmāṇi
|
|
Hô cách
|
dharma
|
dharme
|
dharmāṇi
|
|
Cách trực bổ
|
dharmam
|
dharme
|
dharmāṇi
|
|
Cách dụng cụ
|
dharmeṇa
|
dharmābhyām
|
dharmaiḥ
|
|
Cách gián bổ
|
dharmāya
|
dharmābhyām
|
dharmebhyaḥ
|
|
Cách tách ly
|
dharmāt
|
dharmābhyām
|
dharmebhyaḥ
|
|
Cách sở hữu
|
dharmasya
|
dharmayoḥ
|
dharmāṇām
|
|
Cách vị trí
|
dharme
|
dharmayoḥ
|
dharmeṣu
|
धर्मन् , dharman được ghép từ động từ căn √ धृ dhṛ và thân kép -man.
धर्मन् , dharman có những nghĩa được biết như sau : Cung cấp, hổ trợ, nâng đỡ, thiết lập trật tự, luật tự nhiên, pháp luật, quy tắc, nhiệm vụ, thực hành.
Động từ căn √ धृ dhṛ là động từ thuộc nhóm 1, và nó những nghĩa được biết như sau : giữ vững, giữ lại, duy trì, chịu đựng, bảo tồn, giữ, sở hữu, có, ngăn chặn, xóa, áp đặt một quyết định.
॰मन् , -man là thể tính dùng bổ nghĩa cho dạng trung tính hay nam tính.
Còn tiếp
Kính bút
TS Huệ Dân
Còn tiếp
Kính bút
TS Huệ Dân
Bài này đã đọc 1220 lần
Chưa có bình luận